Dr. Coaten ile “Demans için Geleneksel Dans ve Müziklerin Terapötik Kullanımı” Seminer ve Atölye Çalışmaları'ndan İzlenimler
Yazan: Sevin Seda Güney

Hatırla ey peri!
O mesut geceyi, çamların altında verdiğin buseyi..

Hafızamız, bedenimiz, yaş ilerledikçe kayıplar yaşamaya başlasa da bir şarkının ya da bir hareketin bizi hafızamızda götürebileceği, kendimizi bulduğumuz sürpriz bir yer olabilir. Başta ileri yaşlarda olan kişilerle olmak üzere çeşitli gruplarla dans ve hareket terapisi çalışmalarım esnasında, kendisini kelimelerle ifade etmekte zorlanan katılımcıların tanıdık bir şarkı eşliğinde jest ve mimiklerle, kendi özgün danslarıyla grupla iletişim kurmasına ve bu vesileyle bedenlerinde yeniden ‘canlılık’ duygusunun ifade bulmasına tanık olduğumu söyleyebilirim.

Bu canlılığın ifadesinde dansın ve müziğin birlikteliği büyük önem taşıyor. Özellikle kültürümüzdeki dans ve müzik çeşitliliği kişinin sosyal ilişkilerinin temelinde köklü bir yerde duruyor. Bir tanıdıklık, aidiyet duygusu oluşuyor adeta…

Bu tanıdıklık hissi, kelimeler, anılar ve yavaş yavaş her şeyin bulanık hale gelmeye başladığı anda, örneğin Demans veya Alzheimer rahatsızlığı olan kişilerle çalışırken öne çıkmaktadır. Bu gibi durumlarda, kaybedilen hafıza, iletişim, hareket edebilme, davranış, sosyal ilişki kurma, biliş, oryantasyon, dil gibi kayıplar oluyor ve kişi adeta bu hastalıkla özdeşleşiyor; yeni bir kimlik oluşuyor ve ‘kişi’ kaybolabiliyor. Dr. Richard Coaten seminer ve atölyelerinde ‘Demans hastalığına’ odaklanmak yerine Demans hastalığı olan ‘kişi’ye odaklanmanın önemini vurguluyor.

Geleneksel Müzik ve Danslarla Gelen Canlılık ve İletişim

Sanat Psikoterapileri Derneği ev sahipliğinde 4-12 Haziran 2014 tarihleri arasında dans ve hareket terapisti Dr. Richard Coaten tarafından verilen Demans için Geleneksel Dans ve Müziklerin Terapötik Kullanımı” adlı  seminer ve atölye çalışmaları gerçekleşti. Hemşireler, sanat terapistleri, klinik psikologlar, demansı olan kişilerin bakımında çalışanlar, müzisyen ve dansçıların katıldığı seminer ve atölyeler yapıldı.

İngiltere Sağlık Örgütü (NHS) tarafından desteklenen, UNESCO Uluslararası Dans Konseyi inisiyatifi ile başlatılan ve İstanbul’da Alzheimer Derneği ve Fransız Lape Hastanesi katkıları ile gerçekleştirdiğimiz Dr. Richard Coaten’ın sunduğu atölye ve seminerlerin ilk ayağı Atina’da gerçekleşmişti. Bu atölye ve seminerlerin amaçları arasında orta ve uzun vadede Demans ile yaşayan kişiler ve yakınları için yaşam kalitesini geliştirmek ve Demans ile ilgili önleyici yaklaşımlar geliştirmek bulunuyor.

Yapılan çalışmalarda farklı kültürlerin müziği farklı kullanmaları ve diğerleriyle bir arada yapılan dansların sağaltıcı / iyileştirici özellikleri üzerinde duruldu.

Şarkı söylemek, eşlik etmek, ileri yaşın getirdiği sınırlamalara uygun hareketler eşliğinde dans etmek, kişinin ihtiyacı olduğu yerde onunla buluşmak ve yaptığı hareketi ne ölçüde olursa olsun hareketlerini onurlandırmak üzerinde duruldu. Kişiyi tekrar bir grubun parçası olarak hissettiren ve "kayıp" hissinin yerine “ait olma” hissinin üzerine yoğunlaşabileceği vurgulandı.

Özlem Lale Kaleli'nin proje liderliği ve Sevin Seda Güney'in asistanlığında yapılan projede İngiltere’den gelen dans ve hareket terapisti Dr. Richard Coaten’a, müzisyen ve hikaye anlatıcısı Matt Laurie ve dansçı Zoe Parker eşlik etti. Profesyonellerle yapılan atölye çalışmasında müzisyen ve müzik terapisti Danny Lundmark ve hemşirelerle yapılan eğitim çalışmasına müzisyen Umut Serkan Özkan canlı müzik icra ederek eşlik etti.

Alzheimer Derneği Gündüz Yaşam Evi’nde gerçekleşen atölyede geleneksel müzik icra eden müzisyenlerin de katılımıyla, kişilerin canlı müziğe verdiği tepkiler ve kişilerarası sosyal iletişim gözlemlenerek, katılımcılar basit hareket ve adımlarla dansa davet edildi. Müzik, dansla beraber duyuları harekete geçiren renkli şal, elastik gibi çeşitli malzemeler kullanıldı. Çalışma sonrası katılan kişilerle nasıl hissettikleri üzerine sohbet edildi. Canlı ve neşeli bir ortam oluştu ve paylaşımlar oldu.

Fransız Lape Hastanesi’nde yapılan seminer ve atölyelere çeşitli mesleklerden profesyoneller, nörologlar, psikiyatristler, hemşireler, psikoterapistler, sanat terapistleri, sosyal hizmet uzmanları ve psikoloji öğrencileri gibi bu alana ilgi duyan kişiler katıldı. Öncelikle sanat terapileri penceresinden, sanatın sağaltıcı etkilerini sunmak, bilişsel ve duygulanım süreçleri üzerindeki etkileri ile ilgili genel bilgi vermek, bir uygulama alanı olarak özellikle demans için geleneksel müzik ve danslar ile ilgili araştırmanın amacını ve mevcut bulguları aktarmak amaçlar arasındaydı.

Fransız Lape Hastanesi hemşireleriyle, geropsikiyatri bölümünde kalan hastane sakinlerinin de katılımıyla müzik ve dans atölyeleri yapıldı.

Yapılan atölyelerde şarkıyı ve dansı paylaşmak, kişinin yaratıcı yöntemler ve bedensel yaklaşımlara nasıl tepki verdiğini gözlemlemek ve “canlılık” hissini güçlendirmek üzerinde durulan önemli noktalardı. Geleneksel dans ve müziklerin kullanımının hafızayı, canlılığı ve iletişimi güçlendirdiği; kişinin kendisiyle ve diğerleriyle arasında bağ kurmaya yardımcı olduğu vurgulandı.

4-12 Haziran 2014 tarihleri arasında Sanat Psikoterapileri Derneği olarak, 
Dr. Richard Coaten (İngiltere) tarafından yürütülecek “Demans için Geleneksel Dans ve Müziklerin Terapötik Kullanımı” adlı  seminer ve atölye çalışmalarına ev sahipliği yaptık.

İngiltere Sağlık Örgütü (NHS) tarafından desteklenen, UNESCO Uluslararası Dans Konseyi inisiyatifi ile başlatılan ve İstanbul’da Alzheimer Derneği ve Fransız Lape Hastanesi katkıları ile gerçekleşen bu etkinlikler, orta ve uzun vadede Demans ile yaşayan kişiler ve yakınları için yaşam kalitesini geliştirmek ve Demans ile ilgili önleyici yaklaşımlar geliştirmek için bir Avrupa Birliği projesi kapsamında değerlendirilmektedir.

Geçmiş etkinlik duyurusu ve ilgili tüm detaylar için tıklayınız.