Van Sanat Projesi Üzerine, Zeynep Kocaoğlu

 Van Sanat Projesi Ekibi olarak geçen sene Van’da depremden etkilenen kadınlar ve çocukların deprem sonrası oluşan psikolojik ihtiyaçlarına sanatın iyileştirici yönünü kullanarak cevap vermek üzere başlattığımız projemizle, bu sene şiddete alternatif ve barışçıl bir dil kullanan bir nesil yetiştirmeye yardım etme amacıyla Temmuz ayında tekrar Van’a gittik. 

2012 yılının Temmuz ayında Birinci Yıllık Van Sanat Projesi’ni, Türkiye’den ve ABD’den gönüllü sanat terapistleri Ashley Dorr, Leyla Akca, Samantha Tomao ve psikolog Zeynep Kocaoğlu’ndan oluşan ekibimiz gerçekleştirmişti. VAKAD (Van Kadın Derneği) ile yakın ortaklık içinde gerçekleşen bu projede psiko-eğitim odaklı günlük terapötik sanat atölyeleri düzenlenmişti. Bu çalışmalarda yaratıcı ifadenin güvenli ve kapsanan bir ortamda kullanılması hedeflerimiz arasındaydı.

Depremin hayatı derinden etkileyen sonuçları bölgede çok yakından hissedilse de, Van Sanat Projesi sırasında önemli bir başka konu daha ortaya çıktı: aile ve ev içi şiddet. Daha eski ve yerleşik olan bu travma, daha yeni olan deprem travması sayesinde su yüzüne çıkmıştı.

Temmuz 2013’te Van’a geri dönen Van Sanat Projesi, bu proje ile birlikte katılımcıların dayanıklılığını artırmak, katılan kadınlar ve çocuklara günlük hayatları ile başedebilmeleri için güvenlik hissi, kendine yetebilirlik hissi, tutulabilme, dengelenmiş olma ve istikrarlı olma hissi aşılamak üzerinde çalıştı.

Bu sene projemiz, Sanat Psikoterapileri Derneği’nin de bilimsel desteği ile Van’ın Kevenli ilçesinde bulunan ve KEDV (Kadın Emeğini Değerlendirme Vakfı)’e ait olan ve VAKAD tarafından günlük işleyiş ve düzeni sağlanan Kevenli Kadın ve Çocuk Merkezi’nde gerçekleşti. 

Van Sanat Projesi ekibi haftaya VAKAD’ın merkezinde yerel profesyonellere yönelik tam gün süren bir atölye çalışması ile başladı. Günün akışında sanat terapisi teorisine genel bir bakış ile uygulamalı deneyimsel terapötik sanat çalışmaları sunuldu. Bu atölyenin amaçları arasında, katılımcıları sanat terapisi ile tanıştırmak, sanatı terapötik olarak kullanmada yöntem ve beceri öğretmek, ve alanda travma mağduru kişilerle çalışan katılımcılara öz-bakım hakkında bilgi verip yöntemler sunma olarak sıralanabilir. 

Bu atölyede dilek kutuları, dilek örgüsü ve ilham zarfı gibi etkinlikler yapıldı. Katılımcılar, terapötik sanat yapımını her şekilde deneyimlemek için bireysel, grup içinde ve ikişerli olarak çalıştılar. Bunların yanında,topluma bakım veren kişi rolünde olmanın öneminin de altı çizildi.

Başarılı geçen bir atölye çalışmasının sonunda katılımcılar profesyonel ve bireysel olarak çok şey öğrendiklerini ve gelecek sene daha uzun bir atölye çalışması ve eğitim için gelmemizi istediklerini belirttiler.

4 Van Sanat Terapisi yürütücüsü, haftanın geri kalanında, günde 4 tane çocuklarla ve 1 tane kadınlarla olmak üzere toplamda 5 grup çalışması yaptılar. Terapister grupları ko-terapist olarak iki kişi yönlendirdiler. Her gün çocuklarla ikişer grup yürütüp, kadınlarla olan gruplar için biraraya geldiler.

Kadın ve Çocuk Merkezi’ndeki çalışmalarda ilk gün bez çantalar ile güvenli ortam ve güvende hissetme fikri üstüne çalışıldı. Grup çalışmalarının da duyguları ifade etmek için güvenli bir ortam sunması üstüne konuşuldu. Bu çalışma sırasında çocuklara ve kadınlara “üzerimizde hem mecazi anlamda, hem kelimenin tam anlamıyla neler taşırız, bunları güvende tutmak için ne yaparız” gibi sorular yöneltildi. Çocuklar için kumaş boya kalemleri ve keçe parçaları, kadınlar için de kumaş ve gazlı kalemler sağlandı, bu malzemelerle  çantalarını süslemeleri istendi. 

İkinci gün, grupların güçlü yönleri tartışıldı. Bir grup içinde bireylerin kendi güçlü yönleri olduğu ve bunların biraraya gelerek grubun güçlü yönlerini oluşturduğu konuşuldu. Yapılan mandala çalışmasında, her bir katılımcı yap-boz şeklinde kesilmiş mandala parçalarını kendi gücünü ifade edecek şekilde boyadı. Bu parçalar biraraya geldiğinde de grubun güçlü yönlerini ifade eden bir bütün oluştu.

Üçüncü ve dördüncü günkü atölye çalışmalarında bireysel ifade ile kişinin kendini temsil edeceği bir mecazi nesne oluşturabileceği ve sanat aracılığıyla başkalarına da şefkat ve bakım verebileceği konuşuldu. Bunun için çocuklar grubunda hayvan mecazını kullanarak bütün hayvanların bir araya gelerek bir orman oluşturması, ve bu ormanda güvenli bir şekilde yaşayabilmeleri için nelere ihtiyaç duyabilecekleri konuşuldu. Çocuklar kendilerini birer hayvan olarak ifade edip, daha sonra ihtiyaçlarını resmettiler. Kadınlar grubu da önce dilek bebekleri ile 3 tane dileklerini güvenli bir şekilde sakladılar, daha sonra da “Kadınlar nedir? Kadınlar ...” şiiri ile kadın olmanın onlara ne ifade ettiğini açıkladılar. Her bir katılımcının verdiği yanıtlar ince uzun bir kağıda yazılarak kadınlara resim yapmaları için verildi. Daha sonra bu kağıtlar hasır örgüsü yapar şekilde bir araya toplanarak, kadın olmanın bireysel tanımlarının nasıl da bir bütün oluşturduğu üzerinde duruldu.

Son günün çocuk çalışmasında, kapanış ve bitişi de desteklemek amacıyla, katılımcılara duyguları ve düşüncelerini yazmak için kullanabilecekleri günlükler verildi. Bu günlükler katılımcılara hayallerini, duygularını ve düşüncelerini istedikleri gibi ifade edebilecekleri güvenli bir ortam olarak sunuldu ve günlükleri kendilerine göre boyamaları ve süslemeleri istendi. Kadınlar grubunda da, her bir katılımcının gruptan ne aldığı ve gruptakilere ne verdiği konuşulurken bunları ifade edebilmeleri için birbirlerinin ellerini kağıda çizmeleri, ve bir eli ne aldıklarını, diğer eli de ne verdiklerini ifade edecek şekilde süslemeleri istendi.

Van Sanat Projesi Ekibi, bu çalışmalar sonunda kadınlar ve çocuklar gruplarında daha çok birliktelik, daha çok paylaşım ve iletişim gözlemledi. Çocuklar arasında yaş farkına bakmazsızın bir kardeşlik duygusunun geliştiği, kadınların da kendi aralarında daha rahat iletişim kurup duygularını paylaşabildikleri görüldü.

Seneye devamını getirmek ve büyütmek istediğimiz bu projemizde yine aynı coşku ve hedeflerle, Van’da yeni bir grup çocuk ve kadın grubuna ulaşabilmiş olmanın heyecanı içindeyiz. 

http://www.artforvan.com/index_tr.html

Yorumlarınızı bekliyoruz.